Być żoną Egipcjanina

Co cię do tego skłoniło?

Zwykle to, co w przypadku związku z Polakiem czy kimkolwiek innym. Uczucie, a jakże! Miłość i to zazwyczaj płomienna, bo też Egipcjanie, sami gorącokrwiści i emocjonalni, wzbudzają silne reakcje. Zakochać się w takim potomku faraona bardzo łatwo, szczególnie, że, jak to mieszkaniec Śródziemnomorza, zna się na wyrafinowanej sztuce oczarowywania kobiet. Egipcjanie robią to ze swoistym urokiem, z dyskretnym uśmiechem, z błyskiem w czarnych oczach, ale nie są napastliwi, nie naciskają, nie szukają też od razu kontaktu fizycznego. Dają kobiecie czas. Adorują.  Robią to w taki sposób, że kobieta sama nie wie, w którym momencie trafia ją strzała Amora.

Jak szybko Egipcjanin się oświadcza?

Zazwyczaj szybko. Decyzja może zapaść po kilku randkach, przy czym nie należy mylić randki egipskiej z tradycyjną europejską. “Te rzeczy”, z pocałunkiem włącznie, następują zazwyczaj dopiero po ślubie… chociaż buziaka można dostać i przed, pod warunkiem, że stanie się to w domowym zaciszu, gdzie nie patrzy nikt poza rodziną. Egipcjanie mają dość ciekawe podejście do kwestii małżeństwa – w ich mniemaniu nie ma na co czekać, tylko zakładać rodzinę, bo o to przecież w życiu chodzi. Inna sprawa, że Egipcjanie w Europejkach upatrują bardzo często szansę wyjazdu do Europy, która w ich oczach nadal jeszcze uchodzi za krainę mlekiem i miodem płynącą. Gdyby takiego chętnego na wyjazd z Egiptu kandydata na narzeczonego zapytać o miłość, ten, wzruszając ramionami, odpowiedziałby, że przyjdzie ona z czasem, w trakcie małżeństwa. Takie nastawienie do spraw sercowych wpajane jest egipskim mężczyznom i kobietom od małego – małżeństwa są tam po dziś dzień aranżowane przez rodziców, a sami młodzi niewiele mają w tej kwestii do powiedzenia. Drugim bardzo przyziemnym powodem szybkiej decyzji o poważnym związku pozostaje kwestia relacji intymnych, a raczej ich brak i całkowity zakaz przed ślubem. To, co nam wydaje się nieprawdopodobne, w Egipcie stanowi chleb powszedni – młodzi nieżonaci mężczyźni żyją (przynajmniej oficjalnie) w celibacie, toteż raczej nie namyślają się długo, kiedy w grę wchodzi możliwość zmiany tego uporczywego stanu. Na ogół jednak między narzeczonymi uczucie istnieje, jakkolwiek praktyczne i dziwaczne z naszego punktu widzenia podejście mają do niego mieszkańcy kraju nad Nilem.

Jak się wychodzi za mąż „po egipsku”?

Tutaj sprawy nieco się komplikują.  Do ślubu dochodzi zazwyczaj w Egipcie, gdyż małżonek bez wizy wydawanej na zaproszenie rodziny nie może udać się do Europy. Aby Polka mogła wyjść za mąż w Kairze – bo tam dokonuje się tego jakże wzniosłego aktu, zresztą w znacznie mniej wzniosłym przybytku – musi przyjechać do Egiptu uzbrojona w całą teczkę podstemplowanych, podpisanych, sygnowanych i co najważniejsze – właściwie przetłumaczonych zaświadczeń, pozwoleń, certyfikatów i aktów. Bez tego ani rusz. Najpierw więc musi udać się do właściwego USC we własnym kraju, otrzymać stosowne pozwolenie na zawarcie związku małżeńskiego zagranicą, a także odpis aktu urodzenia i zaświadczenie o stanie cywilnym. Dopuszczane są na szczęście trzy – panna, rozwódka i wdowa. Bezwzględnie należy się również zaopatrzyć w świadectwo chrztu, ponieważ dla egipskiego urzędnika wyznanie będzie miało ogromne znaczenie i zostanie uwzględnione w akcie małżeństwa. Następnie trzeba udać się do Ministerstwa Spraw Zagranicznych i zdobyć podpisy oraz stemple pod wszystkimi dokumentami. Na koniec przyszłą pannę młodą czeka wizyta w biurze tłumaczeń, gdzie tłumacz przysięgły dokona przekładu całej teczki na język arabski. Biada jednak, jeśli w odpowiednim miejscu nie postawi odpowiedniej kropki, która zmieni znaczenie wyrazu. W takim przypadku dokument w oczach urzędnika okaże się nieważny i nie udzieli on zgody na ślub.

Dla Arabów zawieranie małżeństw między wyznawcami islamu a chrześcijaństwa nie stanowi problemu wówczas, gdy chrześcijanką jest kobieta, a to z tego prostego powodu, że dzieci wychowuje się w wierze ojca. W przypadku rozwodu potomstwo pozostaje pod opieką ojca, matka może je widywać za jego zgodą. Jeśli jednak chrześcijanin pragnąłby pojąć za żonę muzułmankę, będzie musiał zmienić wyznanie – w przeciwnym razie do małżeństwa nie dojdzie. W przypadku kobiety konwersja jest mile widziana, aczkolwiek nie wymagana. Gdyby jednak narzeczona zapragnęła przejść na islam, wystarczy, że w obecności dwóch świadków wypowie trzykrotnie Szahadę – wyznanie wiary. Może tego dokonać również w bardziej uroczysty sposób, w meczecie przed obliczem imama. Zazwyczaj w takiej uroczystości uczestniczy cała rodzina przyszłego małżonka.

Gdy narzeczeni są już wyposażeni w komplety dokumentów, czas jechać do Kairu. Nie można zawrzeć „mieszanego” związku w innym mieście, gdyż to właśnie w stolicy znajduje się Ministerstwo Spraw Zagranicznych i odpowiedni jego departament. Warto zaznaczyć, że podróż do Kairu wcale nie oznacza sukcesu za pierwszym podejściem, gdyż egipscy urzędnicy są wyjątkowo drobiazgowi i skrupulatni, potrafią zniweczyć cały matrymonialny plan, dopatrując się lub nie dopatrując wcale jednej kropki lub kreski, która w ich mniemaniu zmienia całe słowo i w ogóle sens dokumentu. Nie interesuje ich, że w przypadku fiaska panna młoda zmuszona będzie wracać do kraju i na nowo uruchamiać żmudną procedurę zdobywania dokumentów. Bywa jednak, że małżeństwo uda się zawrzeć od razu bez żadnych komplikacji. Wówczas ślub bierze się „od ręki”, w asyście wielu innych par stojących potulnie w długim ogonku do odpowiedniego pokoju, przy czym nie zawsze są to pary mieszane – Egipcjanie z różnych powodów decydują się również na zawarcie związku w takiej właśnie formie. Związek zawiera się w obecności dwóch świadków, oczywiście mężczyzn, bez tłumacza, o ile któryś z panów zna język angielski, by przetłumaczyć pytania urzędnika.  W odpowiednim momencie należy powiedzieć tradycyjne “tak”, po czym następuje wymiana gratulacji (arab. مُبَارَك mubarak) i podziękowań  (arab شكرا szukran)… i można jechać do domu na przyjęcie weselne.

Cała późniejsza procedura “ściągania” egipskiego męża do Europy jest kilkuetapowa. Najpierw żona musi udać się do kraju sama, aby umiejscowić akt ślubu i otrzymać zaproszenie z Urzędu Imigracyjnego, a następnie z tymże dokumentem wrócić po małżonka do Egiptu. Trwa to zazwyczaj około dwóch, trzech miesięcy, w zależności od opieszałości miejscowego USC. Dalsza via dolorosa jest podobna jak przy zdobywaniu dokumentacji ślubnej, a jej finał ma miejsce przed obliczem konsula, znowu w Kairze, gdzie zostaje podjęta decyzja odnośnie do dalszego wspólnego życia małżonków. Nie trzeba chyba mówić, że w przypadku odmowy otrzymania wizy świat wywraca im się do góry nogami, oznacza to bowiem, że albo żona będzie musiała osiedlić się w Egipcie, albo męża i żonę czeka związek na odległość do czasu ponownego złożenia wniosku o wizę, co nastąpić może za pół roku. W najgorszych przypadkach małżonkowie decydują się zazwyczaj na rozwód – dzieje się tak wówczas, gdy starania o wizę nie przynoszą efektu, a dwie pierwsze opcje nie wchodzą w grę. Jeśli jednak konsul pozytywnie rozpatrzy wniosek wizowy, wówczas nic nie stoi na przeszkodzie podjęcia wspólnego życia w Europie.

Jak to jest po ślubie?

Po ślubie wiele rzeczy ulega zmianie, przede wszystkim sama relacja damsko-męska. Kobieta z narzeczonej staje się żoną, ze wszystkimi tego stanu przywilejami i ograniczeniami. Status mężatki w oczach Egipcjan cieszy się ogólnym szacunkiem; kobieta pełni wówczas funkcję matki rodziny i to bez względu na to, czy ma dzieci, czy jeszcze nie. Jeśli takie polsko-egipskie małżeństwo mieszka w Polsce (lub innym europejskim kraju), sytuacja kobiety na ogół nie ulega żadnej drastycznej zmianie – ot, wyszła za mąż i funkcjonuje jak setki i tysiące innych zamężnych kobiet. W Egipcie jednak nałożone są na nią wymagania identyczne, jak wobec tamtejszych kobiet. Przede wszystkim żona musi się zachowywać godnie – żadne nieprzyzwoite zachowanie nie wchodzi w grę. Egipcjanin nie będzie tolerował sytuacji, w których żona (w jego mniemaniu) go ośmieszy, splami jego honor, narazi na wstyd. Jeśli natomiast chodzi o relacje czysto rodzinne, wygląda to tak samo, jak w przypadku każdej rodziny. Egipcjanie są domatorami, okazują czułość, dość często zapewniają o swoim oddaniu. Są bardzo dobrymi ojcami – dzieci to zazwyczaj ich oczko w głowie. Nieprawdą jest również, że mąż musi mieć ostatnie zdanie we wszystkim – bardzo często to żona ma decydujący głos. Stronią od kłótni, wolą porozmawiać, przedyskutować problem. Natomiast faktem pozostaje, że są bardzo temperamentni i skorzy do wpadania w złość, jak to mieszkańcy Południa. Na szczęście burze przez nich wywołane raczej szybko cichną.

Inna sprawa, że panowie w Egipcie wychowywani są w przeświadczeniu, że za obowiązki domowe w pełni odpowiada kobieta. Dlatego Europejka nie powinna się dziwić, gdy odkryje, że jej mąż kompletnie nie potrafi odnaleźć się w kuchni i nie wie, do czego służy odkurzacz. Mężowie nad Nilem umieją co najwyżej zaparzyć wodę na herbatę, ewentualnie przygotować arabską kawę, ale na tym ich wiedza się kończy. Natomiast jeśli przełamią wewnętrzny opór przed gotowaniem i strach przed patelnią, bardzo szybko nadrabiają zaległości w edukacji i po jakimś czasie okazują się mistrzami kuchni. Nie wszyscy jednak dają się wyedukować. Większość na widok garnka i chochli ucieka gdzie pieprz rośnie. Natomiast do stołu egipskiego męża wołać nie trzeba. Jedzenie stanowi bardzo ważny element małżeńskiego – i w ogóle rodzinnego – życia. Warto dodać, że w Egipcie całe rodziny (szczególnie synowie) mieszkają często w jednym budynku, na kilku piętrach; obiady spożywane są na ogół w domu rodziców, a przygotowywane przez teściowe, synowe i szwagierki. Celebracja posiłku trwa całymi godzinami; należy przy tym głośno chwalić wszystkie dania, przyjmować bez sprzeciwu dokładki, a zupę obowiązkowo siorbać. Nieprawdą natomiast jest pokutujące w Polsce przekonanie, że przy egipskim stole dobrze widziane jest wydawanie innych odgłosów.

Czy to prawda, że egipscy mężowie stosują przemoc?

To pytanie pada bardzo często. Nasz europejski stereotyp mieszkańca Bliskiego Wschodu w zasadzie nie uwzględnia żadnej alternatywy. Nie można zaprzeczyć, że wśród Egipcjan – tak samo jak wśród wszystkich nacji – zdarzają się mężczyźni stosujący przemoc, jednak nie stanowi to reguły. Większość uważa bicie kobiet za coś ohydnego, niemoralnego i świadczącego o słabym charakterze mężczyzny. Zadaniem męża i ojca jest bowiem chronić rodzinę, a nie ją atakować. Egipcjanie stronią również od stosowana kar cielesnych wobec dzieci, a przynajmniej małych. Zdarza się natomiast, że krnąbrny potomek dostanie od zdenerwowanego ojca rodziny przysłowiowego klapsa, jednak w Egipcie przemoc fizyczna wobec dzieci uznawana jest za coś jeszcze gorszego, niż przemoc wobec kobiet.

Jak to jest mieszkać “tam”?

Na pewno trudno i na pewno interesująco. Zupełnie czym innym jest wyjazd do Egiptu na wakacje, a czym innym życie tam jako żona Egipcjanina. Trudność polega przede na wyobcowaniu i ogromnej kulturowej przepaści między Europejką a Egipcjanami. Pomimo najszczerszych chęci porozumienia, ogromną barierę stanowi też język. Arabski zajmuje wysokie miejsce w czołówce najtrudniejszych języków świata i opanowanie go nie stanowi kwestii kilku tygodni. Na ogół szybciej można zrozumieć rozmówcę na podstawie mowy ciała niż ust. Nie sposób natomiast zaprzeczyć, że bardzo często rodzina egipskiego męża jest nastawiona bardzo pozytywnie i emocjonalnie do europejskiej małżonki i robi co może, by jej nieba przychylić. Mieszkanie “tam” wiąże się też z wymogiem dostosowania do egipskich zwyczajów, w tym również w kwestii strojów. Kobieta musi prezentować się przyzwoicie, a zatem nie ma mowy o odsłoniętych przedramionach czy nogach; nawet podczas najgorszych upałów należy ubierać się “po egipsku”. Noszenie chusty jest kwestią indywidualną. Bywa mile widziane i aprobowane przez rodzinę; nikt jednak nie zgani Europejki za odmienne zdanie w tej akurat kwestii. Natomiast sprawą z pewnością uciążliwą, zwłaszcza w egipskich kurortach wypoczynkowych przeznaczonych dla tubylców, jest konieczność zażywania kąpieli morskich w odzieniu. Ostatnimi czasu Egipcjanie zaczynają przychylać się do burkini, jednak najczęściej kobiety wchodzą do wody w ubraniu i zwyczaj ten dotyczy również europejskich żon.
Problemem paradoksalnie może być też inny system pracy w Egipcie. Nie istnieje tam pojęcie weekendu; wolny jest tylko piątek. Po jakimś czasie oczywiście przywyka się do tego stylu życia, jednak początkowo może on nastręczać trudności. Kłopot może też stanowić brak zajęciaz. Bardzo często Europejka nie pracuje zarobkowo z prostego powodu: nie zna języka arabskiego.  Oczywiście istnieją małżeństwa, w których żona spełnia się jako pilotka wycieczek, przewodniczka turystyczny, rezydentka itp., jednak nie zawsze tak bywa. Właśnie z tego powodu mieszane pary decydują się często na wyjazd do Polski. W naszym kraju istnieje więcej możliwości pracy dla obojga partnerów – w Egipcie, poza branżą turystyczną. o pracę raczej trudno i jest ona mało płatna. Sami Egipcjanie wyjeżdżają na ogół za chlebem do Emiratów i Arabii Saudyjskiej.

Kwestią najbardziej uciążliwą jest jednak brak możliwości częstego kontaktu z rodziną. W Egipcie Internet rzadko kiedy obecny jest w prywatnych domach. W celu porozmawiania z polską rodziną należy udać się do jednej z licznych, ale zawsze zatłoczonych kafejek internetowych.

Mieszkanie w Egipcie jest jednak z pewnością fascynujące, nawet jeśli po kilku miesiącach typowa Europejka – wbrew wszelkim deklaracjom o miłości do słońca – jest spragniona deszczu, chmur, chłodnego powietrza. Egipska kultura, tak odmienna od naszej, niewątpliwie wzbogaca, ukazuje zupełnie inny świat,  poszerza horyzonty, podnosi poziom tolerancji. Mieszkając w Egipcie u boku egipskiego małżonka można przeżyć fascynującą przygodę – choćby mogąc patrzeć, jak co rano słońce wznosi się ponad pustynią, jak Nil toczy leniwie swe ciemnoniebieskie wody, jak Morze Śródziemne rozbija lśniące fale o afrykański brzeg; daktyle i pomarańcze pałaszować można, słuchając wieczornych porykiwań osłów i miauczenia tysiąca egipskich kotów. Wtedy, choć na chwilę, trudno nie poczuć się Egipcjanką.

Jak to jest w “tych sprawach”?

Oto pytanie, które pada zawsze! I nic dziwnego – “te sprawy” są nie tylko ważne, ale również interesujące. Zasadniczo nie odbiegają one przy tym od “tych spraw” w wydaniu europejskim! Można jednak uchylić rąbka tajemnicy i powiedzieć, że pewne kwestie w kulturze egipskiej stanowią tabu; przed egipskim mężem nie należy  ujawniać niektórych preferencji, by nie wypaść niekorzystnie w jego oczach. Na ogół jednak pożycie układa się bez większych problemów, a tamtejsi mężowie bardzo dbają o stan zadowolenia swoich żon… również w “tych sprawach”.

A jeśli dojdzie do rozstania?

Czasem dochodzi.  Odbywa się to jednak w atmosferze spokoju. Rozstanie, jeśli już ma miejsce, musi być odpowiednio umotywowane. Żony i dzieci się nie porzuca dla “widzimisię”. Kiedy jednak oboje małżonkowie dochodzą do wniosku, że kontynuacja relacji nie ma sensu, odbywają rozmowę, po czym ustalają warunki rozstania optymalne dla obu stron. Zwyczajem jest, że dzieci pozostają pod opieką ojca, jednak w praktyce matka również ma prawo się nimi opiekować. Powodem rozstania bardzo często jest bezdzietność spowodowana niepłodnością żony (rzadziej męża). O ile w Egipcie kwestia ta zostałaby rozwiązana poprzez drugi ożenek mężczyzny, w Polsce takie rzeczy nie wchodzą w grę, toteż w skrajnych przypadkach pozostaje rozwód. Dużo łatwiej o niego niż o zawarcie małżeństwa – wystarczy złożyć wniosek w sądzie, a w Egipcie można dokończyć sprawę poprzez przesłanie dokumentów do ambasady. Ważne jest jednak to, że rozstanie przebiega zwykle bez “prania brudów”, najczęściej za porozumieniem stron, a byli już małżonkowie na ogół pozostają w dobrych relacjach.

Bez względu na finał, który wszakże może być jak z bajki, małżeństwo z Egipcjaninem jest jak wielobarwna mozaika –poszczególne elementy muszą być ściśle dopasowane, by tworzyć harmonijną całość, ale też każdy kamyczek stanowi odrębny mikrokosmos. Jest jak unikatowy arabski dywan, w którym każde włókno stanowi o jakości wyrobu. Bez wątpienia jest to lekcja życia, bardzo bogate i osobiste doświadczenie. Czy pozytywne? Z pewnością. Czy trudne? Czasami. Ostatnie pytanie brzmi zazwyczaj: “Czy było warto?” Z mojej perspektywy: zdecydowanie tak.