O Śródziemnomorzu, dla Ciebie.
Wydawnictwo Czarne opublikowało właśnie wspaniały tom pism Prima Leviego (1919–1937). Zebrano w nim trzy książki włoskiego autora, Żyda, więźnia Auschwitz: Czy to jest człowiek, Rozejm oraz Pogrążeni i ocaleni. Jak zauważa w swojej przedmowie Dariusz Czaja, sprawiają one wrażenie jednego długiego tekstu rozpisanego na głosy. Mamy tu bowiem relację z obozu, opowieść o powrocie do rodzinnego domu i oraz studium obozowego świata.
Teksty zebrane przez Wydawnictwo Czarne nie ukazują się w Polsce po raz pierwszy – przykładowo, najsłynniejsza książka Leviego, Czy to jest człowiek (Se questo è un uomo) , wydana we Włoszech w 1958 roku, pojawiła się u nas równo 20 lat później i była dwukrotnie wznawiana. Doskonałym pomysłem wydaje się jednak utworzenie z nich jednego tomu, pozwalającego na prześledzenie drogi, jaką przebył Levi, próbując zintegrować swoje dramatyczne doświadczenia i zrozumieć największą tragedię ludzkości.
Można by rzec, że odyseja obozowa kończy się mimo wszystko szczęśliwie – bohater ocalał. Jednak Levi, podobnie jak wielu innych więźniów nazistowskich obozów, wraca do punktu wyjścia już jako zupełnie inny człowiek: naznaczony, spopielały, z trawiącym go poczuciem wstydu z powodu tego, że przeżył. Levi opuścił Auschwitz, ale Auschwitz nie opuściło go nigdy – podkreśla Czaja w swoim doskonałym wstępie. Także dla niego warto sięgnąć po tę książkę.
