kultura książki

Alaitz Leceaga, Las zna twoje imię

Renia Respondek

Słyszę: Kraj Basków, myślę: dobra literatura. Do tej pory nie udało mi się wybrać źle; nie zawiodła mnie ani jedna książka, która powstała w tej szerokości geograficznej. Czy podobnie stało się w wypadku Las zna twoje imię Alaitz Leceagi?

Kraj Basków kojarzy mi się przede wszystkim z górami porośniętymi bezkresnymi lasami, z deszczową i tajemniczą aurą, legendami i niesamowitą mitologią oraz mieszkańcami, którzy są świadomi swojej wyjątkowości i mało kogo gotowi są wpuścić do swojego świata. Wszystkie te elementy można znaleźć w  powieści Las zna twoje imię. To dość niestandardowa saga rodzinna, której akcja rozgrywa się w pierwszej połowie XX wieku. Dzieje familii Zuloagów poznajemy z perspektywy Estrelli – jednej z sióstr bliźniaczek urodzonych w rodzinie pewnego apodyktycznego markiza w Basondo, u wybrzeży Morza Kantabryjskiego.

Już na pierwszych stronach Leceaga wciąga nas do lasu tak mrocznego, że nawet mieszkańcy Basondo nie schodzą tutaj z utartych ścieżek. To właśnie w lesie ujawnia mroczny rodzinny sekret. Dowiadujemy się, że bliźniaczki po swojej meksykańskiej babci odziedziczyły niesamowite moce, za które w tych czasach w Hiszpanii można nawet stracić życie. Chwilę później mamy owiane klątwą samobójstwo, ukrytą grotę pełną tajemnych znaków i niezwykłą przyjaźń, która nigdy nie powinna się narodzić, jednak swe piętno odciśnie na całej tej historii. Wśród kniei spotykamy też wilka – postać symboliczną i niejednoznaczną. Wycie zwierzęcia przewija się przez całą książkę, lecz znaczenie jego obecności poznajemy dopiero na ostatniej stronie.

Elementy magiczne, choć wywierają na czytelniku spore wrażenie, nie stanowią jednak podstawy tej książki. Mroczna baskijska atmosfera to tylko tło dla tego, co najważniejsze. Las zna twoje imię jest przede wszystkim opowieścią o dominujących mężczyznach; o kobietach, które z pokolenia na pokolenie zmuszane są do podporządkowania się decyzjom mężów i ojców, niezależnie od swoich umiejętności, wykształcenia i doświadczenia. Z różnych perspektyw obserwujemy też, jak cienka może być granica między walką o przetrwanie a dążeniem po trupach do celu. Bardzo interesujący jest również motyw życia w zgodzie z przyrodą oraz pokazanie skutków podporządkowywania natury własnym celom.

Las zna twoje imię to napisana świetnym, dynamicznym językiem mroczna powieść pełna bólu, nienawiści, niesprawiedliwości, wojennych zawirowań, politycznych, frankistowskich układów i brudnych interesów, ale także pozytywnych przemian oraz nadziei na to, że za którymś życiowym zakrętem los wynagradza wszystkie trudy i cierpienia. Dzięki umiejętnie stworzonej mieszance gatunków, wielu czytelników odnajdzie przyjemność w jej czytaniu.

Alaitz Leceaga, Las zna twoje imię, tłumaczyła Barbara Bardadyn, Albatros, Warszawa 2019