O narcyzach

Do rodzaju określanego mianem narcyza należy kilkadziesiąt gatunków kwiatów, z których pierwsze pochodziły prawdopodobnie z Półwyspu Iberyjskiego; od wieków rosną one także w innych krajach śródziemnomorskich, jak również w Europie Środkowej i w Azji. Jako rośliny ozdobne uprawia się je w ogrodach i hoduje na kwiaty cięte.

Piękno odbite w tafli wody

Narcyz kojarzony jest przede wszystkim z mitem o chłopcu wielkiej urody, który nie chciał odwzajemnić uczuć miłującej go nimfy Echo. Groźna bogini sprawiedliwości i przeznaczenia, wielka Nemezis, ukarała go za to miłością do własnego odbicia w tafli wody. Młodzieniec zmarł nieszczęśliwy, uschnąwszy z tęsknoty do samego siebie; inni podają, że pochłonęła go woda, gdy próbował ucałować swoją własną twarz. Na jego grobie wzniesionym przez nimfy wyrósł zaś kwiat, któremu nadano jego imię – metamorfozę tę opisał oczywiście Owidiusz. Według Wergiliusza, łzy Narcyza zostały zamknięte w koronie kwiatu. Do dziś przypomina nam on, że życie w samotności, bez miłości drugiego człowieka, nie może być spełnione i szczęśliwe, a nazbyt wybujała miłość własna może doprowadzić nas do zguby. Od końca XIX wieku w piśmiennictwie medycznym używany jest termin “narcyzm”, rozpropagowany przez Sigmunda Freuda i stosowany dla określenia charakterystycznego zaburzenia osobowości. Osoba nim dotknięta skupia się nadmiernie na sobie i pozbawiona jest empatii.

Miłość, śmierć i odrodzenie

W mitologii greckiej narcyz był także kwiatem, który, na słonecznej Sycylii, zerwała Persefona tuż przed porwaniem przez Hadesa. Bóg ten nosił zresztą chętnie wieniec z narcyzów, w czym naśladował go czasami Dionizos. Narcyz kojarzony jest też często z innymi bóstwami podziemnymi. Poeci twierdzili, że rósł gęsto na brzegach rzeki Styks, że kochały go Parki i Furie. Homer w Odysei opisuje elizejskie łąki jako pola wyściełane kwiatami – Teofrast z Eresos, przyjaciel Arystotelesa, był przekonany, że chodziło o narcyzy; podobnie utrzymywało wielu innych myślicieli. Nie jest jednak w pełni jasne, czy nie chodziło raczej o spokrewnione z nimi asfodele (złotogłowe). Jak podkreśla Maria Immacolata Macioti, w świecie grecko-rzymskim wieńce z narcyzów wkładano na szyje umarłym. Zapach tych kwiatów określano zaś mianem “odurzających” czy “narkotycznych” –  Pliniusz utrzymywał nawet, że stąd wywodzi się ich nazwa. Co ciekawe, zajmując się florystyką, warto mieć na uwadze fakt, że cięte narcyzy przyśpieszają więdnięcie innych kwiatów, wydzielając lepki, szkodliwy dla innych roślin sok. Śródziemnomorze to jednak kraina kontrastów – nic więc dziwnego, że, z drugiej strony, jako jedna z pierwszych kiełkujących cebulek, a także kwiat, który, jak pisze Macioti, wynurzył się z wód śmierci, jest narcyz symbolem odnowienia i odrodzenia. Z tego względu używany jest na całym świecie jako znak organizacji dobroczynnych, szczególnie tych zajmujących się pomocą osobom chorującym na raka.

Chwała bohaterom

Ze względu na tradycję powołaną do życia przez Marka Edelmana i coroczną akcję Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, żółty narcyz, czyli żonkil, stanowi symbol pamięci o Powstaniu w Getcie Warszawskim, które wybuchło 19 kwietnia i trwało do 16 maja 1943 roku. Jak opowiadała w “Polityce” Ewa Budek, pomysłodawczyni akcji “Żonkile”, w książce Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall przywołana jest historia o tym, że Edelman, strażnik pamięci o powstaniu, co roku otrzymywał żółte kwiaty od anonimowej osoby. W kolejne rocznice powstania przychodził też pod pomnik Bohaterów Getta, by oddać hołd towarzyszom broni i złożyć kwiaty. Często były to żonkile. – Żółty kwiat, żonkil stał się naturalnym kandydatem – tłumaczyła Budek, przyznając, że z jednej strony jest żonkil podobny do żółtej Gwiazdy Dawida, którymi naznaczano Żydów w czasie wojny, z drugiej zaś,  jest jak słońce, jak życie.

W sklepie Lente kupić możesz piękną biżuterię z narcyzem – kwiatem o niezwykle bogatej symbolice.
By przejść do sklepu, kliknij TUTAJ.