Odrodzenie do doskonałości czyli cztery włoskie “ideały”, które warto zobaczyć w czasie wakacji

Ideałów nie ma, a jednak ciągle do nich tęsknimy. Nie inaczej rzecz miała się w epoce renesansu, kiedy szczególnie intensywnie szukano idealnych kształtów, starano się wznosić idealne miasta, projektować budowle doskonałe i wypełnić je równie doskonałymi mieszkańcami. 

Palmanova czyli miasto idealne

W północno-wschodnich Włoszech, w regionie Friuli-Wenecja Julijska, znajduje się Palmanova – niewielkie miasteczko, zaprojektowane w XVI wieku przez słynnego architekta, Vincenzo Scamozziego. Rozrysowano je na planie gwiazdy. Palmanova to miasto idealne, powstałe wskutek odwiecznych dyskusji filozofów i artystów o symetrii i umiarze w projektowaniu. Utopijna wizja miasta miała na celu nie tylko zachowanie wyjątkowej równowagi pomiędzy wszystkimi klasami społeczeństwa, ale także ograniczała przypadkowość w architekturze. W Palmanovie możemy więc podziwiać niezwykłą symetrię ulic, które wychodzą z sześciokątnego placu położonego w centrum miasta. Całość konstrukcji jest wymyślnie zaplanowaną twierdzą, otoczoną przez mur w kształcie gwiazdy. Dziś w miasteczku mieszka około 5400 osób. Pytanie tylko, na ile spełniają one oczekiwania architektów, którzy twierdzili, że miasta idealne będą rodzić idealnych ludzi renesansu…

Sabbioneta i Teatro all’antica

W lombardzkiej miejscowości Sabbioneta, która także jest realizacją renesansowych założeń miasta idealnego, szczególną uwagę przykuwa Teatro all’Antica. Obiekt został zbudowany w drugiej połowie XVI w. przez Vincenzo Scamozziego na polecenie Wespazjana I Gonzagi. Stanowić miał swego rodzaju pochwałę przodków, którzy dzięki swym niezwykłym talentom przyczyniali się do tworzenia idealnego świata. Poza samą nazwą wskazuje na to choćby łaciński napis, który znajduje się na gzymsie budowli: Roma quanta fuit ipsa ruina docet (‘Same ruiny świadczą o tym, jak wielcy byli Rzymianie’). Teatro all’Antica jest jednym z dwóch zachowanych, najstarszych krytych teatrów na świecie oraz jednym z trzech renesansowych teatrów, które przetrwały do naszych czasów.

Florencja i Szpital Niewiniątek

Będąc we Florencji, warto dotrzeć na Piazza della Santissima Annunziata, by zobaczyć jedną z najwcześniejszych budowli renesansowych, nawiązującą do idealnych form nie tylko swoimi kształtami. Ospedale degli Innocenti (Szpital Niewiniątek) powstał w pierwszej połowie XV wieku z inicjatywy florenckiego cechu złotników i jedwabników, a zaprojektował go jeden z jego członków, Filippo Brunelleschi. Budynek pełnił funkcję ochronki dla porzuconych dzieci; miał zapewnić niechcianym niemowlętom opiekę i umożliwić im jak najszybszy powrót do idealnego społeczeństwa, które starano się stworzyć w ówczesnej Florencji.

Vicenza i willa La Rotonda

Na wzgórzu nieopodal miasta Vicenza wznosi się willa, która zaliczana jest do wzorowych budowli renesansowej Europy. La Rotonda, zaprojektowana w XVI wieku przez włoskiego architekta Andrea Palladia, to doskonały przykład naśladowania Greków i Rzymian w epoce odrodzenia. Palladio skonstruował swoje dzieło na planie krzyża greckiego wpisanego w kwadrat, wzorując się na rzymskim Panteonie. Całość została zaplanowana w oparciu o zasady geometrii, a wszystkie elementy budowli przenikają się harmonijnie. Ponadto La Rotonda doskonale komponuje się z otaczającym ją krajobrazem: budowla skierowana jest w cztery strony świata, by można było cieszyć oko otaczającymi łąkami i lasami oraz podziwiać rysującą się na horyzoncie Vicenzę. Gdzież można by lepiej żyć i odżywać, jeśli nie w tak wspaniale położonej willi?