kultura sztuki piękne styl życia kuchnia

Arbuz – ulubiony owoc Izraelczyków

Redakcja

Ten pyszny i bardzo zdrowy owoc – będący tak naprawdę warzywem! – w ponad 90% składa się z wody. Jest też czołowym produktem eksportowym Egiptu i Turcji oraz jednym z symboli Izralela, w którym wymyślono nawet specjalną aplikację pomagającą wybrać na targu najsmaczniejsze okazy.

Arbuzy hodowane są w ponad 100 krajach na świecie, a specjaliści szacują, że dostępnych odmian może być nawet 1 300. Gatunek pochodzi najprawdopodobniej z południa Afryki, jednak już ok. 5 000 lat temu znany był także w jej części śródziemnomorskiej – na wykopaliskach archeologicznych w Libii znaleziono nasiona z czwartego tysiąclecia przed Chrystusem. Arbuzów od tysiącleci nie brakuje też na stanowiskach egipskich, szczególnie w tych z czasów XII Dynastii; sporo ziaren odkryto również w grobowcu Tutanchamona.

W Afryce i na Bliskim Wschodzie arbuzy znane są od tysiącleci; do Europy dotarły dopiero w XIII wieku. Polska nazwa owocu pochodzi z tureckiego “karpuz”; z kolei turecki termin wywodzi się z perskiego. Na zdjęciu: “arbuzowy” rower we Florencji, fot. Cristina Gottardi

Szczególną sympatią darzą arbuzy mieszkańcy innego śródziemnomorskiego kraju, a mianowicie – Izraela. Ich przodkowie wspominali o krągłych owocach w Biblii – najprawdopodobniej chodziło jednak o arbuzy ciut inne od tych, którymi zajadają się współcześni. Bizantyńska mozaika z 425 r. n.e. odkryta w Izraelu pokazuje owoc o żółto-pomarańczowym miąższu, podczas gdy dzisiejsze arbuzy są zwykle czerwone i… dużo słodsze.

Kipa w kształcie plastra arbuza? Dlaczego nie! Na zdjęciu zrzut ekranu z platformy Ebay
Kipa w kształcie plastra arbuza? Dla kochających arbuzy Izraelczyków jest to doskonały pomysł!  Na zdjęciu zrzut ekranu z platformy Ebay

Według danych izraelskiego ministerstwa rolnictwa, przeciętny Izraelczyk zjada rocznie minimum 12 kg arbuzów. I dobrze – owoce te polepszają przemianę materii i korzystnie wpływają na układ pokarmowy. Działają moczopędnie, zaleca się je osobom mającym problemy z nerkami. Są doskonałym źródłem likopenu, który zapobiega chorobom nowotworowym. Serwowane z nabiałem – Izraelczycy szczególnie lubią połączenie arbuza z serem bułgarskim – stanowią wyśmienitą przekąskę, a przy tym rewelacyjnie gaszą pragnienie w czasie upalnego izraelskiego lata.

Izraelczycy uwielbiają arbuzy podawane z serem. Fot. mp1746 / 289 Bilder
Izraelczycy uwielbiają arbuzy podawane z serem. Warto dodać, że w wielu krajach bliskowschodnich spożywa się nie tylko słodki miąższ arbuzów, ale także prażone nasiona. Fot. mp1746 / 289 Bilder

 

Aby wybrać najpyszniejszy owoc, trzeba wziąć pod uwagę szereg czynników – kształt, kolor skórki, obwód itp. Z pomocą przychodzi aplikacja stworzona przez studentów Instytutu Technologii Technion – za pomocą specjalnego algorytmu jest ona w stanie przewidzieć smak miąższu, oceniając go w skali od 1 do 5.

Wiele dzieł poświęcił arbuzom Nachum Gutman
Wiele dzieł poświęcił arbuzom Nahum Gutman. Tu: “The watermelon eater”, Gordon Gallery

 

Arbuzy są w Izraelu nie tylko ważnym elementem codzienności, ale także istotnym obiektem często pojawiającym się w tamtejszej sztuce. W roku 2009 Ruben Museum w Tel Awiwie poświęciło im sporą wystawę, gdzie oglądać można było liczne obrazy, grafiki, fotografie i rzeźby z arbuzem w roli głównej. Wśród artystów, którzy portretowali i portretują arbuzy w swoich dziełach, wymienić należy choćby Pinchasa Litvinovskiego, Nahuma Gutmana czy światowej sławy performerkę Sigalit Landau.