Eshkol Nevo, Ostatni wywiad
Ula RybickaIzraelski pisarz jest obezwładniony blokadą twórczą. W dodatku jego małżeństwo się rozpada, córka wyprowadza się z domu, a dni najlepszego przyjaciela są policzone. To tylko niektóre z wątków składających się na tragiczny (czy na pewno?) obraz życia bohatera w Ostatnim wywiadzie.
Recenzuje i tłumaczy literaturę. Polskim czytelnikom przybliża w szczególności współczesną prozę hebrajską. Publikowała m.in. w magazynie „Chidusz” i „Midrasz”. Założycielka Żydoteki.
Eshkol Nevo jest w naszym kraju bez wątpienia jednym z najbardziej znanych i cenionych izraelskich twórców. Jego najnowsza powieść ukazuje życie pisarzy z perspektywy, o której czytelnicy przeważnie zapominają. Ostatni wywiad to portret człowieka samotnego, zagubionego i targanego sprzecznymi emocjami.
Z życia wzięte
Fabuła książki opiera się na odpowiedziach pisarza na pytania nadesłane przez czytelników. Bohater, odpisując często wymijająco, snuje opowieść o swoim życiu: zarówno twórczym, jak i prywatnym. Zdradza sekrety zawodowe i rodzinne oraz odtwarza historie sprzed wielu lat. Mozaika wydarzeń i przemyśleń składa się na portret pisarza czasów współczesnych – uwikłanego przede wszystkim w dramaty życia codziennego, ale też z tych dramatów czerpiącego inspirację do pisania. Narrator bezpardonowo przyznaje: wszystko to, co dzieje się w moim prawdziwym życiu, zostaje przetworzone, od momentu, gdy się wydarza, w dobrą historię, którą mogę pewnego dnia opowiedzieć. Podczas spotkania z czytelnikami. Podczas wywiadu. Prywatne życie pisarza jest jednak w Ostatnim wywiadzie kluczową i niekiedy problematyczną kwestią. Znając biografię, karierę i rodzinę Neva (choćby babcię urodzoną w Warszawie czy dziadka, który był premierem Izraela), szybko można wpaść w pułapkę utożsamienia bohatera z autorem.
Z prądem
Wiszące na włosku małżeństwo – które bohater chciałby, lecz nie potrafi ratować – jest jedną z głównych osi powieści. Problemy rodzinne z kolei zdecydowanie wpływają na jego kondycję pisarską, a odejście żony ma twórcze konsekwencje – poczytny pisarz traci swoją największą muzę i orędowniczkę. Bohater książki w intymnych odpowiedziach na pytania daje wyraz swoim lękom, a historie przez niego przywoływane składają się na beznadziejny obraz życia. Pisarz żyje w strachu przed tym, co ma się wkrótce wydarzyć. Strach ten, zamiast motywować do działania, obezwładnia go i skazuje na bycie zależnym od kolei losu. Dodatkowo regularnie wspomina on o dystymii, na którą cierpi i która zapewne jest jedną z przyczyn pesymistycznej wizji przyszłości.
Z ciemności
Nevo w Ostatnim wywiadzie finezyjnie tworzy fabułę i przemyślnie przeplata ze sobą wątki. Choć początkowo niektóre wydają się być ze sobą niepowiązane, to ostatecznie wszystkie odpowiedzi pisarza tworzą spójny opis jego życia. Nie jest to bynajmniej pełna patosu proza psychologiczna – w powieści pojawiają się również tematy niemal tragikomiczne, jak opowieść o zgubionej książce o Zagładzie lub historia spotkania autorskiego w jacuzzi. To, co je wszystkie łączy, to lęk i niepewność dotycząca przyszłości pisarza. Czarne chmury, które zawisły nad jego życiem rodzinnym, oraz umierający przyjaciel sprawiają, że narrator nie może się odnaleźć we własnym świecie. Świecie, który – wedle wszystkich znaków na niebie i ziemi – niechybnie zmierza w kierunku katastrofy. Co więcej, w bujnej wyobraźni twórcy wszystko jest podwójnie problematyczne. Jednak na horyzoncie pojawią się wydarzenia, które przyniosą mu ulgę oraz wytchnienie. Paradoksalnie, nie będą to wcale wydarzenia pozytywne, ale jak widać, nie jest to wysoka cena za spokój ducha. Tylko z ciemności może wyjść światło – przekonują przecież Opowieści Zoharu…
Eshkol Nevo, Ostatni wywiad, tłumaczyła Anna Halbersztat, Wydawnictwo Pauza, Warszawa 2022
Eshkol Nevo – wielokrotnie nagradzany izraelski prozaik, którego książki tłumaczone są na kilkanaście języków. W Jafie prowadzi własną szkołę twórczego pisania. Polscy czytelnicy dotychczas poznali jego 4 powieści.
