Lektury neapolitańskie: 9 książek, które warto znać

1. Montedidio Erriego de Luca

 

Opowieść o dorastaniu w tytułowej Montedidio, ubogiej części Neapolu. De Luca w subtelny, ale daleki od ckliwości sposób buduje portret dzielnicy – samowystarczalnego mikroświatka, w którym walka o przetrwanie przysłania ciekawość Innego, a język włoski wydaje się być zbytkiem. Inaczej myśli główny bohater książki, 13-letni chłopiec uczący się zawodu stolarza, piszący pamiętnik po włosku – języku „wolnym od zgiełku dialektu”. To on poprowadzi nas przez duszne uliczki Montedidio, gdzie pozna smak pierwszej miłości i gorycz straty, a przestrzeń na puszczenie bumerangu – prezentu od ojca – znajdzie dopiero ponad dachami jedynego, znanego sobie świata.

Wydanie polskie: Wydawnictwo W.A.B. 2009, tłumaczył Marcin Wyrembelski

2. Neapol 44’. Pamiętnik oficera wywiadu z okupowanych Włoch Normana Lewisa

 

 

Książka jest opowieścią o wojennym chaosie, ludzkim głodzie i wycieńczeniu, ale również świadectwem żywiołowości i obrotności neapolitańczyków. Zamiast opisów walk, czytelnik znajdzie tu sugestywny opis życia codziennego: rosnącego w siłę czarnego rynku, gastronomicznej fantazji z przymusu (obejmującej m.in. konsumpcję tropikalnych ryb z miejskiego akwarium), rozluźnionej obyczajowości na miejskim cmentarzu czy obsesji cudów, zdarzających się rzekomo niemal każdej świętej figurze. Dla wielbicieli literatury non-fiction pozycja obowiązkowa.

Wydanie polskie: Wydawnictwo Czarne 2014, tłumaczył Janusz Ruszkowski

3. Solfatara Macieja Hena

 

 

Wymagająca lektura do smakowania przez długie 800 stron. Powieść przenosi czytelnika do Neapolu w czasie rebelii, zapoczątkowanej w XVII wieku przez niepiśmiennego rybaka Masaniella i skierowanej przeciwko hiszpańskim władzom. W książce wydarzenia historyczne zyskują bardziej uniwersalny charakter, a bunt neapolitańskiego ludu staje się opowieścią o anarchii i zarazem portretem świata, w którym przestają obowiązywać jakiekolwiek reguły. Równolegle poznajemy historię dziennikarza Fortunata Petrellego, który przemyka po spływających krwią ulicach, obawiając się o własne życie. Uważny czytelnik dojrzy w Solfatarze inspiracje powieścią spod znaku płaszcza i szpady, ale również powieści szkatułkowej czy powieści grozy. Barokowy majstersztyk.

Wydanie polskie: Wydawnictwo W.A.B. 2015

4. cykl powieści neapolitańskich Eleny Ferrante

 

Nominowana do prestiżowej nagrody literackiej Premio Strega, Elena Ferrante nazywana jest najlepszą powieściopisarką współczesnych Włoch. Złośliwi twierdzą, że szum wokół pisarki powodowany jest jej anonimowością – Ferrante jest jedynie peudonimem, a stojąca za nim autorka nie zgadza się na ujawnienie twarzy. Dywagacje na temat jej tożsamości bledną jednak w obliczu samej prozy: surowej, eleganckiej, ale pełnokrwistej i przejmującej. Tetralogia neapolitańska jest zapisem przyjaźni dwóch kobiet na przestrzeni całego życia; historią rywalizacji, dążenia do niezależności, uwięzienia w ograniczeniach własnej płci i pozycji społecznej. Koniecznie.

Wydanie polskie: Sonia Draga 2014 (i później), tłumaczyły Alina Pawłowska-Zampino, Lucyna Rodziewicz-Doktór

5. Gomorra Roberta Saviano

Bestsellerowy reportaż o kamorrze, neapolitańskiej organizacji przestępczej, kontrolującej najróżniejsze sektory włoskiej gospodarki – od rynku budownictwa, odpadów, mody, aż po czarny rynek. Obowiązkowa lektura dla miłośników Południa, która ułatwia zrozumienie mechanizmów współczesnej kamorry, jej zasad i specyficznego kodeksu moralnego. Na podstawie książki powstał we Włoszech serial o tym samym tytule.

Wydanie polskie: Czytelnik 2008, tłumaczyła Alina Pawłowska-Zampino

6. Podzwonne dla dzwonnika Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Ostatnie opowiadanie polskiego pisarza, który w 1955 roku wybrał Neapol na swój dom. Tytułowy dzwonnik z kościoła Świętej Klary to maleńki zasuszony franciszkanin, w za szerokim habicie, z trupią główką przechyloną na ramię, uśmiechnięty smętnie i jak zawsze wylękniony. Pisarz opowiada tragiczną historię dzwonnika, człowieka schorowanego i napiętnowanego okrucieństwem wojny, czyniąc z niego symbol przemijania, w którym, wcześniej czy później, każdy zobaczy samego siebie.

Wydanie polskie: Czytelnik 2000

Jeśli macie swoje ulubione neapolitańskie lektury, koniecznie podzielcie się ich tytułami w komentarzach – chętnie poszerzę swoją listę!