artykuły kultura książki

Lektury neapolitańskie: 9 książek, które warto znać

Maria Bulikowska

Dziewięć książek z Neapolem w roli głównej, które uważam za swoje ulubione. Powiesz mi, jakie są Twoje?

1. Montedidio Erriego de Luca

 

montedidio
Opowieść o dorastaniu w tytułowej Montedidio, ubogiej części Neapolu. De Luca w subtelny, ale daleki od ckliwości sposób buduje portret dzielnicy – samowystarczalnego mikroświatka, w którym walka o przetrwanie przysłania ciekawość Innego, a język włoski wydaje się być zbytkiem. Inaczej myśli główny bohater książki, 13-letni chłopiec uczący się zawodu stolarza, piszący pamiętnik po włosku – języku „wolnym od zgiełku dialektu”. To on poprowadzi nas przez duszne uliczki Montedidio, gdzie pozna smak pierwszej miłości i gorycz straty, a przestrzeń na puszczenie bumerangu – prezentu od ojca – znajdzie dopiero ponad dachami jedynego, znanego sobie świata.

Wydanie polskie: Wydawnictwo W.A.B. 2009, tłumaczył Marcin Wyrembelski

2. Neapol 44’. Pamiętnik oficera wywiadu z okupowanych Włoch Normana Lewisa

 

neapol_44
 

Książka jest opowieścią o wojennym chaosie, ludzkim głodzie i wycieńczeniu, ale również świadectwem żywiołowości i obrotności neapolitańczyków. Zamiast opisów walk, czytelnik znajdzie tu sugestywny opis życia codziennego: rosnącego w siłę czarnego rynku, gastronomicznej fantazji z przymusu (obejmującej m.in. konsumpcję tropikalnych ryb z miejskiego akwarium), rozluźnionej obyczajowości na miejskim cmentarzu czy obsesji cudów, zdarzających się rzekomo niemal każdej świętej figurze. Dla wielbicieli literatury non-fiction pozycja obowiązkowa.

Wydanie polskie: Wydawnictwo Czarne 2014, tłumaczył Janusz Ruszkowski

3. Solfatara Macieja Hena

 

solfatara-b-iext43463865
 

Wymagająca lektura do smakowania przez długie 800 stron. Powieść przenosi czytelnika do Neapolu w czasie rebelii, zapoczątkowanej w XVII wieku przez niepiśmiennego rybaka Masaniella i skierowanej przeciwko hiszpańskim władzom. W książce wydarzenia historyczne zyskują bardziej uniwersalny charakter, a bunt neapolitańskiego ludu staje się opowieścią o anarchii i zarazem portretem świata, w którym przestają obowiązywać jakiekolwiek reguły. Równolegle poznajemy historię dziennikarza Fortunata Petrellego, który przemyka po spływających krwią ulicach, obawiając się o własne życie. Uważny czytelnik dojrzy w Solfatarze inspiracje powieścią spod znaku płaszcza i szpady, ale również powieści szkatułkowej czy powieści grozy. Barokowy majstersztyk.

Wydanie polskie: Wydawnictwo W.A.B. 2015

4. cykl powieści neapolitańskich Eleny Ferrante

8663868-ksiazki-eleny-ferrante-900-459

 

Nominowana do prestiżowej nagrody literackiej Premio Strega, Elena Ferrante nazywana jest najlepszą powieściopisarką współczesnych Włoch. Złośliwi twierdzą, że szum wokół pisarki powodowany jest jej anonimowością – Ferrante jest jedynie peudonimem, a stojąca za nim autorka nie zgadza się na ujawnienie twarzy. Dywagacje na temat jej tożsamości bledną jednak w obliczu samej prozy: surowej, eleganckiej, ale pełnokrwistej i przejmującej. Tetralogia neapolitańska jest zapisem przyjaźni dwóch kobiet na przestrzeni całego życia; historią rywalizacji, dążenia do niezależności, uwięzienia w ograniczeniach własnej płci i pozycji społecznej. Koniecznie.

Wydanie polskie: Sonia Draga 2014 (i później), tłumaczyły Alina Pawłowska-Zampino, Lucyna Rodziewicz-Doktór

5. Gomorra Roberta Saviano

Zrzut ekranu 2016-08-23 o 13.05.46

Bestsellerowy reportaż o kamorrze
, neapolitańskiej organizacji przestępczej, kontrolującej najróżniejsze sektory włoskiej gospodarki – od rynku budownictwa, odpadów, mody, aż po czarny rynek. Obowiązkowa lektura dla miłośników Południa, która ułatwia zrozumienie mechanizmów współczesnej kamorry, jej zasad i specyficznego kodeksu moralnego. Na podstawie książki powstał we Włoszech serial o tym samym tytule.

Wydanie polskie: Czytelnik 2008, tłumaczyła Alina Pawłowska-Zampino

6. Podzwonne dla dzwonnika Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

podzwonne dla dzwonnika_6599915

Ostatnie opowiadanie polskiego pisarza, który w 1955 roku wybrał Neapol na swój dom. Tytułowy dzwonnik z kościoła Świętej Klary to maleńki zasuszony franciszkanin, w za szerokim habicie, z trupią główką przechyloną na ramię, uśmiechnięty smętnie i jak zawsze wylękniony. Pisarz opowiada tragiczną historię dzwonnika, człowieka schorowanego i napiętnowanego okrucieństwem wojny, czyniąc z niego symbol przemijania, w którym, wcześniej czy później, każdy zobaczy samego siebie.

Wydanie polskie: Czytelnik 2000

Jeśli macie swoje ulubione neapolitańskie lektury, koniecznie podzielcie się ich tytułami w komentarzach – chętnie poszerzę swoją listę!