O depresji nad Morzem Śródziemnym

Jednym z najistotniejszych problemów związanych z występowaniem zaburzeń depresyjnych jest fakt, że stanowią one czynnik wysokiego ryzyka popełnienia samobójstwa. We wrześniu, kiedy obchodzimy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom (10.09), wiele mówi się o edukacji w zakresie zdrowia psychicznego. Warto zapoznać się z kilkoma faktami mającymi związek z depresją i, ze względu na specyfikę naszego portalu, z krajami śródziemnomorskimi. Szczególnie warte uwagi wydają się dane liczbowe, pokazujące, jak nieprawdziwy jest stereotyp zawsze szczęśliwego mieszkańca Południa.

⚓ Jak podaje fundacja Twarze Depresji, z tą podstępną chorobą zmaga się więcej niż co 20 Europejczyk; procentowo, po Ukrainie i Estonii, najwięcej chorych jest właśnie w krajach Południa, a dokładnie w Grecji i Portugalii (5.7%). Wysoki odsetek chorych odnotowuje się także w Hiszpanii (5.2% populacji). Liczby te z całą pewnością ulegną zmianie po zebraniu danych związanych z wpływem pandemii koronawirusa na zdrowie psychiczne.

⚓ Według danych WHO z roku 2019, w krajach śródziemnomorskich najwięcej samobójstw na 100.000 mieszkańców miało miejsce w Czarnogórze (16.2), Słowenii (14) i Chorwacji (11); w Maroku liczba ta wynosiła 7.3, w Izraelu 5.3, we Włoszech 4.3, a w Grecji 3.6.

⚓ W XXI wieku samobójstwo popełniło wielu powszechnie znanych śródziemnomorskich artystów, jak np. włoski reżyser i scenarzysta Carlo Lizzani, mistrz commedia all’italiana Mario Monicelli, izraelski komik Dudu Topaz. Lista nazwisk osób, które odebrały sobie życie w wieku XX, jest oczywiście znacznie dłuższa, a znajdują się na niej postaci takie, jak włoski poeta Cesare Pavese i pisarz Primo Levi, francuska piosenkarka o egipsko-włoskich korzeniach Dalida,  izraelska gwiazda rocka Inbal Perlmuter, włoski autor piosenek Luigi Tenco.

⚓ Poniżej dostępny jest zapis rozmowy, którą przeprowadziła ze mną Małgorzata Serafin w programie “Farbowanie życia” – o depresji i o tym, jak choruje się nad nią w śródziemnomorskim słońcu (kliknij w zdjęcie).

Warto także wiedzieć, że…

⚓ … wiele określeń smutku wywodzi się z greki i łaciny. Przykładowo, z greki pochodzi słowo melancholia (μελαγχολία, dosłownie: “czarna żółć”). Używa się go często w celu opisania stanu lekkiego przygnębienia, a w dawnym języku medycznym stosowano je dla określenia zaburzenia psychicznego, które dziś nazywa się depresją. Ten ostatni rzeczownik pochodzi oczywiście z łaciny, natomiast jeden z ważniejszych symptomów depresji, anhedonia, czyli niezdolność do odczuwania radości, również ma korzenie greckie (“bez przyjemności”).

⚓ …śródziemnomorski antyk kochał się w segregowaniu zjawisk i lubił przypisywać im jednoznaczne przyczyny. To właśnie wtedy powstała tzw. teoria humoralna. – jeden z głównych nurtów medycy starożytnej – wedle której 4 ziemskim żywiołom wymienianym przez Empedoklesa przyporządkowano 4 pory roku i 4 płyny fizjologiczne wypełniające ciało i wpływające na nasze zdrowie oraz temperament. Wspomnianą już melancholię skojarzono z ziemią, jesienią i czarną żółcią. Wielki grecki filozof Arystoteles uważał, że wybitne jednostki są zawsze melancholikami. Pogląd ten znalazł wielu zwolenników w dobie humanizmu, kiedy to głoszono, że melancholia jest atrybutem Geniusza.

Pamiętaj, że najlepszą formą leczenia depresji jest psychoterapia oraz farmakoterapia prowadzona pod okiem doświadczonego lekarza psychiatry. I że w tunelu zawsze jest światło, a najgorszy nawet kryzys kiedyś dobiega końca. Więcej o depresji przeczytać można na profilu Projekt Melancholia.