Panorama w Pergamonmuseum

Kilka dni temu, nakładem Wydawnictwa Poznańskiego, ukazała się książka Starożytna Grecja. Od prehistorii do czasów hellenistycznych Thomasa R. Martina. Lektura ta, stanowiąca doskonałe wprowadzenie do dziejów Hellady, towarzyszyła mi w wycieczce do Berlina, gdzie odwiedziłam specjalnie wydzieloną część Muzeum Pergamońskiego. Można w nim oglądać piękną wystawę poświęconą antycznej Grecji, a także przenieść się w miejscu i czasie za sprawą instalacji Yadegara Asisiego. Zabiera nas ona do Azji Mniejszej, do jednego z najwspanialszych hellenistycznych miast – Pergamonu.

Lektura książki przypominającej najważniejsze wydarzenia w dziejach starożytnej Grecji to istotny etap poprzedzający obejrzenie berlińskiej Panoramy. Podziwiać będziemy wszak miasto greckie, znajdujące się na terenie dzisiejszej Turcji. W starożytności, od 133 roku przed naszą erą, zarządzali nim Rzymianie, którzy wybrali je na stolicę prowincji Azji. Osobie niezorientowanej w zawiłościach śródziemnomorskich dziejów ta mnogość topononimów i nazw etnicznych może wydawać się sporym wyzwaniem. Na szczęście opowieść amerykańskiego historyka przybliża antyczny świat w sposób tak przystępny, że w pełni gotowi możemy oddać się podziwianiu starożytnych skarbów grecko-rzymskiego świata prezentowanych niedaleko polskiej granicy.

W budynku zlokalizowanym między Friedrichstrasse a Hackescher Market w pierwszej kolejności czeka na nas wystawa najpiękniejszych skarbów z Berlińskiej Kolekcji Starożytności. Znajdziemy tu posągi z pergamońskich świątyń, ogrodów i prywatnych rezydencji. Dzięki barwnemu oświetleniu możliwe jest podziwianie rzeźb w oryginalnych, jaskrawych kolorach oraz w odcieniach typowych dla różnych pór dnia.

Po obejrzeniu kolekcji wchodzimy do wysokiego pomieszczenia, na którego ścianach zamontowano panoramiczny obraz Pergamonu w dniu 8 kwietnia 129 roku naszej ery, podczas wizyty cesarza Hadriana. Dzięki technice fotomontażu, na przeszło 3.000 metrach kwadratowych instalacji, widzimy ludzi w szatach z epoki, oddających się codziennym zajęciom – zakupom, praniu w rzece, spotkaniom towarzyskim, spacerom, modlitwom czy składaniu ofiary w świątyni.

Wstępując na kilkupiętrową, liczącą 15 metrów platformę, zyskujemy widok na każdy prawie zakątek miasta; wspiąwszy się na ostatni poziom, patrzymy na nie z lotu ptaka.

Niezwykłym doznaniom wizualnym, które zapewnia zmieniające się światło symulujące upływ czasu w ciągu doby, towarzyszą naturalne odgłosy życia w dużym mieście oraz poruszająca muzyka skomponowana przez Erica Babaka.

Andreas Scholl, dyrektor Kolekcji Starożytności w Staatliche Museen zu Berlin, wspominał w wywiadach prasowych, że organizatorzy i obsługa pokazu wielokrotnie byli świadkami wielkiego wzruszenia malującego się na twarzach zwiedzających. Pergamoński ołtarz Zeusa, sanktuarium Ateny, imponujący grecki teatr, ulice, place – to wszystko jest dosłownie na wyciągnięcie ręki, o krok od nas, w oryginalnych barwach i, przede wszystkim, tętniące życiem. Jak podkreśla archeolog, rekonstrukcja antycznych budowli oraz scen codziennych dokonana na potrzeby instalacji odbyła się w ścisłej współpracy z zespołem badaczy i stanowi najwierniejsze możliwe odbicie dawnego świata, na jakie stać obecną naukę. W połączeniu z artystyczną wizją Asisiego naprawdę zapiera dech w piersiach. Warto tego zachwytu doświadczyć.

Podróż do Berlina z Warszawy trwa kilka godzin. Można odbyć ją z książką w ręku, wykorzystując czas na poznanie greckiej historii i najważniejszych elementów starożytnej kultury, religii i codzienności. Wizyta w niemieckim muzeum z pewnością będzie wówczas pełniejsza i jeszcze bardziej satysfakcjonująca.

Zdjęcie główne: asisi F&E GmbH / Wikimedia, CC BY-SA 4.0