Sadzonka z Aleksandrii

Carlo Mazzacurati, włoski scenarzysta i reżyser filmowy, zacytował kiedyś w jednym z wywiadów bliską mi frazę, którą później wielokrotnie mu przypisywano: Ogni persona che incontri sta combattendo una battaglia di cui non sai nulla. Sii gentile, sempre. Na język polski przetłumaczymy ją mniej więcej tak: Każdy, kogo spotykasz, jest w trakcie walki, o której nic nie wiesz. Bądź uprzejmy, zawsze. Zamiast “uprzejmy” napisać moglibyśmy: “miły”, “przyjazny”, “ciepły”, “wyrozumiały”. Ludzki.

W rzeczywistości frazy tej nie wymyślił znany filmowiec z Padwy, a najprawdopodobniej Filon z Aleksandrii. Był to żyjący dwa tysiące lat temu filozof żydowski, pozostający pod wpływem kultury greckiej, a tworzący w Egipcie – syn konglomeratu kultur i tradycji, jakim od zawsze było Śródziemnomorze. Jednak wbrew temu, czego można się spodziewać z racji kontekstu, w jakim się spotykamy, nie zamierzam nikogo przekonywać, że słowa Filona wyrażają śródziemnomorskie podejście do życia. Z każdym dniem coraz dalsza jestem od idealizowania mojego ukochanego regionu, który, jak każdy inny, ma swoje piękne, jasne strony, ale równocześnie wiele grzechów na sumieniu. Tak czy owak, to właśnie tam, na południowo-wschodnim brzegu Mare Nostrum, ktoś – może właśnie pochodzący z Judei helleński myśliciel mieszkający w kraju faraonów – zapisał wytyczną, o której, wiele wieków później, pamięta się ciągle zbyt rzadko.

Morze Śródziemne łagodne nie jest, co najwyżej bywa. Zdarza się mu wydać subtelnym, przyjaznym i dobrotliwym, ale jeszcze częściej jawi się jako intensywne i gwałtowne. Na szczęście wśród kontrastów jest miejsce dla delikatności, którą warto chwytać i przeszczepiać na swój grunt. Dziś chwyćmy więc zdanie Filona – i nieśmy wśród ludzi sadzonkę łagodności, dobroci, wyrozumiałości.

Fot.: Jens Johnsson / Unsplash