Łukasz Tomasz Sroka, Tel Awiw. Nowoczesne miasto starożytnego narodu

Amos Oz w swojej Opowieści o miłości i mroku pisał, że, widziany z perspektywy Jerozolimy, Tel Awiw to inny kontynent. Aby miasto zwane Wzgórzem Wiosny zobaczyć jako wyspę, odrębny, symboliczny byt, a zarazem nieodłączną przecież część Erec Israel, nie trzeba jednak przenosić się do starożytnej stolicy. Również z naszej dalekiej perspektywy izraelska metropolia jawi się jako prawdziwy ewenement: oaza wzniesiona wśród piasków pustyni, pierwsze miasto hebrajskie i syjonistyczne zbudowane kolektywnie mimo licznych przeciwności losu, a może nawet pierwszy izraelski start-up. Miasto zabawy i niezliczonych rozrywek w państwie wyznaniowym; synonim pluralizmu, wolności i tolerancji w rejonie globu, który z wartościami tymi zdaje się być nierzadko na bakier. Aglomeracja otwarta dla wszystkich, a jednocześnie dla mało kogo dostępna, bo należąca do najdroższych na świecie. Dzieło entuzjastów i meta tychże.

Tel Awiw, jak każdy kontynent i każda wyspa, od dawna czekał na opowieść w całości sobie poświęconą. Dzięki pracy prof. Łukasza Tomasza Sroki, krakowskiego badacza stosunków polsko-izraelskich, mniejszości narodowych i religijnych, a także zagadnień związanych z rozwojem miast, na polskim rynku ukazała się książka będąca publikacją naukową, a zarazem pasjonującą opowieścią właśnie.

Zarysowując szeroką perspektywę historyczną, sięgając do czasów starożytnych i prezentując genezę współczesnego Izraela, autor zaprasza nas do wspólnej wędrówki po mieście, zarówno w czasie, jak i przestrzeni. Spacerujemy więc wśród słynnych zabytków, spotykamy ważne i nierzadko fascynujące postaci związane z metropolią, poznajemy opinie wydawane na jej temat. Monografię z zainteresowaniem przeczytają nie tylko historycy, ale także podróżnicy, turyści, a nawet mieszkańcy gotowi na bliższe poznanie miejsca, które wybrali do życia (mrugam tu dyskretnie do moich teściów).

Opowieść Sroki poprzedza krótka przedmowa Rona Chuldaja, burmistrza Tel Awiwu i Jafy, napisana, co nie powinno dziwić, w duchu laurki wystawianej aglomeracji, którą zarządza. Kolejne strony, na których narratorem jest już prof. Sroka, również, momentami, brzmią jak panegiryk – autor nie kryje się ze swoją fascynacją izraelskim miastem. Doskonałe przygotowanie tekstu, solidna dokumentacja i frapujący styl opowieści sprawiły jednak, że, zakończywszy lekturę, miałam wrażenie odbycia podróży ze wspaniałym przewodnikiem i pełnym pasji znawcą tematu, a nie bezkrytycznym piewcą. Może nawet nie zdawałam sobie sprawy, jak bardzo potrzebne mi było spotkanie z prawdziwym entuzjastą – takim jak ci, którzy wznieśli jego ukochane miasto.

Łukasz Tomasz Sroka, Tel Awiw. Nowoczesne miasto starożytnego narodu, Austeria, Kraków 2022