Złoty wiek Żydów z Al-Andalus. Wspaniała wystawa w Krakowie

Historia społeczności żydowskiej w średniowiecznej Andaluzji to fascynująca opowieść. To właśnie na terenie arabsko-islamskiego terytorium, które od VIII wieku funkcjonowało na terenie Półwyspu Iberyjskiego, żydowska społeczność przeżyła największy kulturalny i ekonomiczny rozkwit w średniowieczu. Nie bez powodu do dziś mówi się o tamtej epoce jako o „złotym wieku”: nazwiska dyplomaty Ibn Szapruta, poetów Ibn Gabirola i Judy Halewiego czy myśliciela Majmonidesa wciąż rezonują w zbiorowej wyobraźni.

Wystawa „Złoty wiek Żydów z Al-Andalus”, której kuratorem jest dr José Martínez Delgado z Uniwersytetu w Granadzie, oferuje wyjątkowy wgląd w życie codzienne Żydów i Żydówek w Al-Andalus. Jest efektem badań nad tekstami przechowanymi w kairskiej genizie. Geniza, po hebrajsku schowek, była pomieszczeniem w synagodze lub na cmentarzu żydowskim, służącym do składowania świętych dokumentów, które nie nadawały się już do użytku. Kiedy Żydzi z Fustatu (Starego Kairu) w XI wieku wznosili swoją synagogę, zbudowali w niej specjalny magazyn, do którego przez otwór w ścianie wrzucali stare biblie i modlitewniki. Kiedy w XIX wieku odkryto kairską genizę, światło dzienne ujrzały nie tylko teksty sakralne, ale i ukryte skarby dokumentujące codzienność: listy zakupów, kontrakty małżeńskie i rozwodowe, szkolne zeszyty, arabskie bajki, korespondencję handlową. Wiele z nich pochodziło ze średniowiecznej Andaluzji.

Prezentowana w Instytucie Cervantesa w Krakowie wystawa łączy opowieść o wielowiekowej historii Żydów w Al-Andalus z panelami dydaktycznymi prezentującymi wybrane dokumenty z kairskiej genizy. Można na niej zobaczyć rękopisy Majmonidesa, ilustrowane arabskie księgi, listy żydowskich dyplomatów pracujących na dworze kalifa Al-Andalus, poezję pisaną po arabsku przez żydowskich poetów i wiele innych obiektów świadczących o niezwykłym fenomenie współżycia (convivencia) Żydów i muzułmanów w średniowiecznej Europie.

Zapraszamy na wystawę o niezwykłej epoce w historii Hiszpanii i Europy, która dziś wydaje się niemal utopią, ale jest wspólną przeszłością naszego kontynentu, z której możemy czerpać inspirację tu i teraz.

Wystawę można oglądać do 15 listopada w Instytucie Cervantesa w Krakowie na ul. Kanoniczej 12. Godziny otwarcia: poniedziałek–piątek, 10–18. Wstęp wolny.

Wernisaż odbędzie się 12 września o godz. 18.00.