kultura sztuki piękne architektura historia styl życia

(Jedno)barwna Jerozolima

Uri Wollner

Jedno z najpiękniejszych śródziemnomorskich miast odznacza się charakterystyczną barwą, którą zawdzięcza miejscowej odmianie wapienia. Zwany królewskim kamieniem, zrównał on poniekąd władców i maluczkich, zapewniając wszystkim monochromatyczne tło, na którym kwitną inne kolory.

Do najbardziej znanych zabytków Izraela bez wątpienia zaliczamy Ścianę Płaczu, zwaną też Murem Zachodnim (הכותל המערבי, ha-Kotel ha-Maarawi), stanowiącą jedyny zachowany do dziś fragment Świątyni Jerozolimskiej. To najważniejsze dla wyznawców judaizmu miejsce na świecie jest także swoistym wyznacznikiem kolorystycznym dla całej aglomeracji.

Kobiety modlące się pod Ścianą Płaczu
Kobiety modlące się pod Ścianą Płaczu

Stolica Izraela, Jerozolima,  podobnie jak Ściana Płaczu, wzniesiona jest bowiem w całości z tzw. kamienia jerozolimskiego (אבן ירושלמית) – rodzaju wapienia charakteryzującego się specyficznym jasnożółtym odcieniem. Dzięki temu zabudowania mają niezwykle spójny wygląd już od tysiącleci.

Jedna z uliczek starego miasta

Miejscowa odmiana skały zwana meleke stosowana była tu już w najdawniejszych czasach, co poświadczają znaleziska archeologiczne. Szczególnymi względami darzyli ją architekci za czasów Heroda Wielkiego (37–4 r.p.n.e.). Cenili oni jej miękkość i plastyczność pozwalającą na rozmaite artystyczne zabiegi, połączoną ze znaczącą twardością i trwałością, które charakteryzują kamień po wystawieniu na działanie powietrza.

Jerozolimskie zaułki w dzielnicy Ain Karem
Barwne zaułki w dzielnicy Ain Karem

Miłośnikami tego materiału byli też budowniczy z czasów Królestwa Jerozolimskiego – nie dziwi więc, że pochodząca z języka arabskiego nazwa meleke oznacza mniej więcej tyle, co królewska skała (arab.: ملكي‎‎ – królewski). Dziś w domach o barwie miejscowego wapienia rezydują już nie tylko królowie, ale ponad 700 tysięcy mieszkańców miasta.

KKamień jerozolimski stanowi doskonałe tło dla barwnych kwietnych dekoracji.
Kamień jerozolimski stanowi doskonałe tło dla kwietnych dekoracji
Wszystkie zdjęcia: Julia Wollner