Magia izraelskiego kina. 10 filmów, które musisz obejrzeć

Z zaciekawieniem oglądam izraelskie produkcje, próbując znaleźć w nich cechy wspólne. Na potrzeby tego zestawienia wybrałam jednak dziesięć tytułów, które – przewrotnie – ukazują to, jak bardzo zróżnicowanym krajem jest Izrael i jak trudno go jednoznacznie zdefiniować oraz ułożyć w logiczną całość. Sztuka filmowa doskonale radzi sobie z mozaikowością izraelskiej rzeczywistości, do której poznania niezmiennie zachęcam.

 Żal (2017), reż. Savi Gabizon

Obraz Gabizona to bez wątpienia najlepszy izraelski film w moim prywatnym rankingu. Żal jest ujmującą opowieścią o mężczyźnie, który dowiaduje się, że jego dziecko, o którego istnieniu nie wiedział, zginęło w wypadku samochodowym. W rolę ojca nastolatka wcielił się Shai Avivi, który brawurowo pokazuje, jak może wyglądać – w nieco krzywym zwierciadle – żałoba po stracie dziecka. Znakomity scenariusz pełen absurdalnego humoru oraz przemyślane kadry tworzą bez wątpienia godny polecenia film.

Obejrzyj zapowiedź:

Opowieść o miłości i mroku (2015), reż. Natalie Portman

Cieszę się, że ekranizacji jednej z ważniejszych izraelskich powieści podjęła się właśnie Portman. Jej wrażliwość wspaniale współgra z wrażliwością Amosa Oza. Fabuła przedstawia rodzinną tragedię na tle burzliwej historii pierwszej połowy XX wieku – dzieciństwo autora książki, który dorastał w cieniu nie potrafiących poradzić sobie z dojmującą rzeczywistością rodziców. Nie ulega wątpliwości, że film wywrze ogromne wrażenie tak na wielbicielach hebrajskiej prozy, jak i izraelskiego kina.

Obejrzyj zapowiedź:

Droga Aszera (2017), reż. Matan Yair

Aszer jest typowym zbuntowanym uczniem liceum, który potrafi dobitnie wyrazić własne zdanie. To bohater który urzeka szczerością, nonszalancją, irytuje, rozśmiesza i uczy bezkompromisowości. W tę rolę wcielił się znakomity Asher Lax, którego osobowość zdecydowanie góruje nad innymi aktorami w obrazie Yaira. Historia dorastania, dokonywania pierwszych ważnych życiowych wyborów, ale także mierzenia się ze stratą, przypomina o tym, jak trudne jest wkraczanie w dorosłość.

Obejrzyj zapowiedź:

Walc z Baszirem (2008), reż. Ari Folman

Głośna animowana produkcja Folmana to jeden z najbardziej rozpoznawalnych izraelskich filmów. Opowiada o pamięci i traumie, o życiu w cieniu wojny i próbie radzenia sobie z tragicznymi wydarzeniami z przeszłości. Odniesienia do wojny libańskiej są przedstawione bardzo realistycznie i ciężko nie współczuć żołnierzom biorącym udział w walce o swoje państwo. Nie mam wątpliwości, że antywojenne przesłanie i krytyczne spojrzenie na militaryzację przyczyniły się do sukcesu filmu.

Obejrzyj zapowiedź:

 Tikkun (2015), reż. Avishai Sivan

Czarno-biały świat ultraortodoksyjnych Żydów przedstawiony przez Sivana to znakomite i pełne symboli dzieło filmowe. Opowiada o wewnętrznej walce głównego bohatera, który zatraca się w religijnej gorliwości. Jego poświęcenie miesza się z szaleństwem, przez co zwykła codzienność w istocie ociera się o mistyczne duchowe doświadczenia. Tajemniczy, głęboki, skłaniający do myślenia obraz z wyjątkowo pięknymi kadrami to pozycja obowiązkowa dla każdego wielbiciela kina artystycznego.

Obejrzyj zapowiedź:

Tańczący Arabowie (2014), reż. Eran Riklis

Ekranizacja powieści Sayeda Kashui (autora serialu Arab Labor, który w Izraelu cieszył się ogromną popularnością) przedstawia życie izraelskich Arabów w Jerozolimie. Stosunki między światem żydowskim a arabskim są oczywiście pełne napięć, szczególnie wtedy, gdy w grę wchodzi miłość. Pełne humoru i ironii spojrzenie sprawia, że konflikt między narodami nie jest traktowany śmiertelnie poważnie, a losy bohaterów, zwyczajnych i zagubionych, wydają się być bardzo zbliżone do naszych.

Obejrzyj zapowiedź:

 Oczy szeroko otwarte (2009), reż. Haim Tabakman

To nie tylko ważny głos w dyskusji o związkach homoseksualnych w środowisku ultraortodoksyjnych Żydów. Oczy szeroko otwarte to przede wszystkim pełen melancholii obraz ukazujący hermetyczność żydowskiego świata. Współczesna historia opowiadająca o niespełnionej miłości i tabu została przedstawiona przez Tabakmana przez pryzmat subtelności niedomówień. Piękny i poruszający film przedstawia tragizm bohaterów, którzy, cokolwiek nie zrobią, sprzeniewierzą się sobie bądź prawu.

Obejrzyj zapowiedź:

 Przyjeżdża orkiestra (2007), reż. Eran Kolirin

Komediodramat Kolirina to opowieść o omyłkowej wizycie egipskiej orkiestry policyjnej w miasteczku, w którym nikt na nią nie czeka. To punkt wyjścia do opowiedzenia historii o przypadkach, które rządzą naszym życiem. Dzięki niespodziewanej wizycie dyrygent orkiestry pozna Dinę, która zaoferuje im swoją pomoc (w tej roli doskonała Ronit Elkabetz, znana m.in. z dramatu Vivianne chce się rozwieść). Spotkanie nieznajomych pokazuje, jak wiele może łączyć obcych ludzi, nawet jeśli pochodzą z wrogich sobie krajów.

Obejrzyj zapowiedź:

Wypełnić pustkę (2012), reż. Rama Burshtein

Debiut reżyserski Burshtein wprawił widzów w zachwyt. Jej pełna smutku podróż w głąb żydowskiego prawa, które reguluje codzienne życie, bez wątpienia zdumiewa. Wypełnić pustkę to opowieść o młodej kobiecie, której siostra umiera, osieracając niemowlę. Kobieta staje przed dylematem, czy chce i może poślubić wdowca – swojego szwagra – by pomóc w wychowaniu dziecka i stworzyć nową rodzinę. Film podkreśla nie tylko to, jak ważna dla Żydów jest litera prawa, lecz ukazuje także interesujące portrety psychologiczne bohaterów.

Obejrzyj zapowiedź:

Meduzy (2007), reż. Shira Geffen, Etgar Keret

Wspaniale się składa, że jeden z ulubionych izraelskich prozaików zajmuje się także kinematografią. Film na podstawie scenariusza Geffen, żony Kereta, szturmem zdobył uznanie widzów i krytyków na całym świecie, wygrywając m.in. Złotą Palmę na festiwalu w Cannes. Eteryczny i melancholijny obraz zanurzony bardziej w symbolach, niż w rzeczywistości, opowiada historie współczesnych mieszkanek Tel Awiwu. To wnikliwe, lecz nie nazbyt dosłowne spojrzenie na człowieka, jego wątpliwości i marzenia.

Obejrzyj zapowiedź: