Nikozja Emiliosa Solomou

W Lente#02 zachęcamy Was do rodzinnej wyprawy na Cypr, jak również rozmawiamy z cypryjskim pisarzem Emiliosem Solomou, autorem książki Dziennik zdrady opublikowanej przez Książkowe Klimaty. Emilios mieszka w stolicy wyspy, Nikozji. Specjalnie dla Was poprosiłam go dzisiaj, by przedstawił nam swoje ulubione adresy.

Wszystkie moje ulubione punkty znajdują się na Starym Mieście – mówi Emilios. – Otaczają je wiekowe weneckie mury, a odległość między nimi nie zakłada nigdy więcej niż 10-minutowego spaceru.

W pierwszej kolejności Emilios poleca wizytę na Placu Faneromeni. – Spotykają się tu historia i teraźniejszość, a także… wielu mieszkańców i turystów – żartuje. – To jedno z najbardziej zatłoczonych miejsc w mieście. Dominuje nad nim kościół Panagia Faneromeni, obok którego znajduje się marmurowe mauzoleum upamiętniające śmierć arcybiskupa, trzech biskupów i 470 innych Cypryjczyków zamordowanych przez Turków 9 lica 1821 roku. Kilka kroków dalej uwagę zwraca bryła Faneromenis Gymnasium – dawnej szkoły żeńskiej, otwartej w 1859 roku. We wschodniej części placu koniecznie zobaczyć trzeba malutki kościół Świętego Krzyża Misirikou, który w okresie panowania Ottomanów zamieniono na meczet. Cały plac otaczają budynki w różnych stylach architektonicznych, wzniesione jednak z tego samego surowca – lokalnego żółtego kamienia. Wiele tu kawiarni, restauracji i barów, także na sąsiednich uliczkach. Wiele z nich ma urocze ogródki i patia, gdzie miło jest przesiadywać wieczorami. Co ciekawe, miejsce to stało się popularną metą wieczornych spotkań dopiero niedawno, podczas… kryzysu gospodarczego.

Mój ulubiony bar znajduje się właśnie na jednym z takich wąskich zaułków, na ulicy Mouson – zdradza Solomou. – Nazywa się Vini Platea. Jest to elegancki lokal, w którym można napić się wybornego miejscowego lub greckiego wina, jak również spróbować licznych trunków z innych krajów. Do wina podaje się tu doskonałe sery i wędliny. Właściciele często organizują  koncerty jazzowe na żywo oraz degustacje.

Pięć minut drogi od Vini Platea znajduje się inny ciekawy plac, a na nim – restauracja i kawiarnia Erodos (Patriarhou Gregoriou 1). Cieszy się ona dobrą reputacją i lojalną klientelą – wszystko dlatego, że podają smakowite greckie specjały, mają dobrą kawę, a lokal połączony jest z przyjemnym ogródkiem. Tuż obok obejrzeć można Omeriye (Meczet Omara) – średniowieczny kościół pod wezwaniem Matki Bożej, który podczas inwazji osmańskiej w 1570 roku zamieniono na świątynię muzułmańską – oraz Omeriye Hamam. Budynek ten odnowiono całkiem niedawno, a w 2005 roku wyróżniono nagrodą Europa Nostra w dziedzinie konserwacji dziedzictwa architektonicznego. Gości on łaźnię hamam, którą warto odwiedzić. Na jej stronie internetowej czytamy m.in., że skorzystać tu można z relaksu przy kieliszku wina lub filiżance herbaty, w otoczeniu wyjątkowych zapachów drogocennych olejków, jak również z masażu przy odprężającej muzyce.

Po chwilach poświęconych urodzie i odpoczynkowi, Emilios poleca udanie się do jego ulubionego nikozyjskiego muzeum: Gimnazjum Pancypryjskiego (ul. Agiou Ioannou Thisseos). – To dla mnie ważne miejsce także ze względów emocjonalnych – tłumaczy pisarz. – Muzeum znajduje się przy najstarszej szkole na Cyprze, a może także i w Grecji. Utworzył ją w 1812 roku arcybiskup Cyprianos, który został później stracony przez Turków. Przez ponad 8 lat uczyłem tutaj historii, greckiego i literatury. Wcześniej, podczas brytyjskiej okupacji, wykładał tu także Lawrence Durrell! – śmieje się Solomou. – Byłem świadkiem, jak muzeum powstawało. Jego kurator, Michalis Fantaros, jest Cypryjczykiem polskiego pochodzenia; ukończył studia w Krakowie. Niedawno, w maju 2016 roku, w muzeum wyświetlono film Młyn i krzyż Lecha Majewskiego; zorganizowano także wystawę polskich plakatów filmowych (przedsięwzięcie współorganizowała Ambasada Republiki Polskiej w Nikozji). W 12 pomieszczeniach muzeum wystawia się zresztą wiele ekspozycji; niektóre związane są ze szkołą i dwoma wiekami jej istnienia. Unikatowa jest tutejsza kolekcja monet, znalezisk archeologicznych, a także zbiory map, broni, skamienielin, dawnych strojów i organów muzycznych, jak również przedmiotów pochodzących z dawnych szkolnych pracowni. Ogromnie ważne są dokumenty dotyczące powstania z lat 1955-59 oraz uczniów i nauczycieli, którzy wzięli w nim udział. To miejsce trzeba koniecznie odwiedzić, szczególnie, jeśli chce się poznać historię wyspy, od starożytności po czasy współczesne – zachęca mnie mój przewodnik, dzięki któremu wiem już, że na Cyprze można spędzić naprawdę rodzinne wakacje, bo i dorośli mają tu wiele ciekawych miejsc do odwiedzenia.

_________________________

Zdjęcie główne: ulice starej Nikozji, Sergey Galyonkin/Flickr